E ticaret uygulamaları her geçen gün yaygınlaşıyor ve hacmi sürekli atıyor.
Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan “Türkiye'de E-Ticaretin Görünümü Raporu"na göre Türkiye’nin 2023 yılı e-ticaret hacmi bir önceki yıla göre %115,15 artarak 1,85 trilyon Türk lirasına ulaştı. Muhtemelen 2024 rakamları açıklandığında 2 trilyon liranın üzerinde (tahminimce 2,7 milyar lira) gibi bir rakamla karşılaşacağız.
E Ticaret firmalarının satışa sunduğu ürünlerde stok bilgisine yer vermemesi bu konuda tüketici şikayetlerini arttırmıştır. Tüketici ürünün siparişi verdiğinde, ödemesini yaptığında e ticaret firması stokta yok ya da stoklarımız tükenmiştir şeklinde firmaların cevaplarıyla karşılaşmaktadır. Piyasada istikrarın olmaması yani ürün fiyatlarının sürekli değişiyor olması firmaları bu yola sevk etmektedir. Ürünün fiyatının arttığını gören e ticaret firması ürünü stok yok diyerek satıştan çekiyor ve sonra arttırılmış fiyatı ile tekrar satışa sunuyor.
Ticaret Bakanlığının e ticaret firmalarına stok bilgisi uyarısı yapması tüketicinin bu şekilde mağdur edilmesinin önüne geçmeyi sağlayıcı etkisi olacağından son derece yerindedir.
Perakende ve e-ticaret sektörlerinde faaliyet gösteren bazı satıcıların tüketicilere yönelik ticari reklam ve uygulamalarında ürün stoğunun sınırlı olması halinde bunu belirtmeleri ve her satış işleminden sonra kalan ürün miktarının güncellenerek sistemden görülebilmesini sağlaması gerekir. Tüketici ürünü almak istediğinde kalan ürün sayısı örneğin 25 ise, sipariş oluşturulduktan sonra kalan ürün sayısının 24 olarak güncellenmiş olması gerekir. Sonradan sisteme giren tüketici son kalan ürün sayısı görebilmelidir. Stokta ürün bittiğinde sistem otomatik olarak ürün siparişine engel koymalı ve o ürün satış ilan sisteminden kaldırılmış olması gerekir. Eğer bir firma stokta olmadığı halde tüketicinin siparişini kabul etmişse artık bu ürünü başka firmalardan da olsa temin ederek tüketiciye teslim etmek zorundadır. Stokta yok ya da stoklarımız tükendi ifadesi geçerli bir mazeret değildir.
Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği uyarınca televizyon, afiş ve internet gibi mecralardan yayımlanan reklamlarda, satışa sunulan ürünle ilgili bir stok sınırı varsa stok adedine ilişkin bilginin tüketicilere açıkça verilmesinin zorunludur. Bu bilgiye yer verilmemesi mevzuata aykırılık oluşturmaktadır.
Tüketicilerimiz böyle bir durumla karşılaşması halinde Ticaret Bakanlığının bünyesindeki Reklam Kurulu'na şikâyette bulunabilecekleri gibi Ürünün teslimi yada ödemiş olduğu paranın iadesini e devlet üzerinden yada bizzat kaymakamlıklara giderek Tüketici Hakem Heyetine Başvuruda bulunabilirler.
Av. İbrahim GÜLLÜ
TÜKONFED (Tüketici Konfederasyonu) Başkan Vekili
TBM (Tüketici Başvuru Merkezi) Başkanı
